Versnelling in Onderwijs innovatie - A

In het eerste deel van dit artikel nemen we je mee in de ervaringen van het onderwijsveld met op afstand onderwijzen. De essentiële economische en socialiserende functies van het onderwijs komen aan het licht. Net als het vitale belang van de docent. Een begin van een innovatiecultuur - waar ruimte is om van fouten te leren.

In deel B geven we concrete tips hoe je innovatie in het onderwijs blijvend in een hogere versnelling brengt. We delen onze ervaring op het gebied van experimenteren en combineren dit met suggesties die onderwijsleiders en docenten gaven tijdens ons onderzoek.

Veel docenten ervaren een groter gevoel van vrijheid in hun werk. De directie heeft namelijk minder tijd om controle uit te oefenen. Zij laten de teugels vieren. Door minder contacturen en meer ruimte voor ontwikkeling ontstaat er bij een aantal ook een vermindering in psychische werkdruk.

Docenten verdiepen zich nog meer in individuele behoeften van de leerlingen. Opnieuw staat hier de aandacht voor de mens meer dan ooit centraal. Wat is zijn of haar thuissituatie? Waar liggen de behoeften? Hoe kan ik zijn of haar proces het beste begeleiden als een coach?

In het begin was het erg wennen om vanachter je laptop contact te maken met collega’s en leerlingen. Videobellen stelt je privé-omgeving open en maakt je kwetsbaar.

Ook bij leerlingen speelt kwetsbaarheid een rol. Soms is er sprake van schaamte over de thuissituatie. Deze kwetsbaarheid heeft een schaduwkant. Het wordt gemakkelijker voor leerlingen zich te verschuilen achter een zwart scherm. Docenten vinden het moeilijker een connectie te leggen met de leerlingen. Zij praten vaak tegen zwarte schermen.

De wederzijdse kwetsbaarheid heeft ook een positief kantelpunt. Angst, schaamte en onzekerheid slaan namelijk om naar respect en een gevoel van saamhorigheid. Binnen het team worden emoties, uitdagingen en ervaringen uitgesproken. Zo ontstaat meer begrip en betere samenwerking tussen docenten -  en tussen docent en management.

Directie, docent, leerling en ouders geven elkaar meer vrijheid. Dit wordt als zeer prettig ervaren en zorgt voor creativiteit, autonomie en eigenaarschap.

Docenten steunen elkaar in het ontwikkelen van digitale vaardigheden. Een belangrijk voordeel van digitaal: grote groepen kunnen meekijken met een digitale les. Ook bijvoorbeeld een instructiefilmpje kan blijvend gebruikt worden.

Het verschilt sterk per school hoe naar de toekomst wordt gekeken. Sommige scholen willen dit digitale experiment voortzetten, anderen hebben een ‘overbruggingsmentaliteit’: overleven tot de zomervakantie. Gevaar van deze mentaliteit is dat diepgang en veranderingen uitblijven. De wil om te veranderen is er, maar er is nog weinig regie op kennisdeling.

‘Het allerbelangrijkste nu is kennisdeling op grote schaal. We werken bij ons scholen netwerk hard aan een sociaal intranet. Het zou mooi zijn als we kennis ook op nationaal niveau kunnen delen.’

Onderwijsinnovatie blijvend versnellen vraagt om meer gedegen onderzoek. En om kritische reflectie op de eigen praktijk. Er is een realistische bezorgdheid bij onderwijsleiders dat we straks terugvallen in oude gedragspatronen.  Hoe zorgen we voor blijvende gedragsverandering op het vlak van innovatie? In deel B geven we concrete tips!